Jak wypowiedzieć umowę o pracę na czas określony?

Jak wypowiedzieć umowę o pracę z pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony?

Najnowsza nowelizacja ustawy z dnia 26.04.1974 r. Kodeks Pracy t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, z późn zm.; dalej: „k.p.”), wprowadziła w tym zakresie wiele zmian, między innymi w celu zlikwidowania dyskryminacji pracowników zatrudnionych na umowy terminowe.

1. Przyczyny wypowiedzenia umowy

W aktualnym stanie prawnym, zgodnie z art. 30 §4 k.p. pracodawca jest zobowiązany do wskazania przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

art. 30 §4 k.p.

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Przyczyny powinny być prawdziwe i odpowiednio skonkretyzowane, ale nie musza być drobiazgowe. Powyższe potwierdza stosowne orzecznictwo:

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.04.2023 r., sygn. akt III PSK 91/22,

„Celem regulacji zawartej w art. 30 § 4 k.p. jest umożliwienie pracownikowi obrony przed wypowiedzeniem (ewentualnie rozwiązaniem bez wypowiedzenia) umowy, a zatem ujęcie przyczyn powinno być na tyle konkretne i precyzyjne, aby umożliwiało pracownikowi rzeczową obronę w razie ewentualnego procesu. Podana przyczyna powinna być dostatecznie skonkretyzowana i jasna przede wszystkim dla adresata – pracownika. Rzeczą sądu rozpoznającego odwołanie jest ustalenie (w razie sporu), czy sformułowanie zawarte w oświadczeniu pracodawcy było dla pracownika dostatecznie zrozumiałe.”

2. Związki zawodowe

Zgodnie z art. 38 k.p. pracodawca jest zobowiązany do zawiadomienia zakładowej organizacji związkowej (dalej: „ZOZ”) o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas określony, podając przy tym przyczynę wypowiedzenia tej umowy. ZOZ może zgłosić pisemne zastrzeżenia do wypowiedzenia, na piśmie w terminie 5 dni.  Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.

art. 38 k.p.

1. O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.

2. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia.

5. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.

Istotnym jest, że powyższe dotyczy wyłącznie pracownika, który jest członkiem związku zawodowego lub gdy ZOZ wyraziła zgodę na obronę jego praw. Tylko wówczas organizacja związkowa „reprezentuje pracownika” w rozumieniu powyższego przepisu. Obowiązek ustalenia powyższego spoczywa na pracodawcy. Informacja taka powinna znaleźć się w informacji o członkach ZOZ przesyłanej co pół roku do pracodawcy, zgodnie z art. 25[1] ust. 1-2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 854).

W przypadku gdy pracownik nie znajduje się w wykazie członków ZOZ, pracodawca powinien, zgodnie z art. 30 ust. 2-3, zwrócić się do ZOZ z wnioskiem o udzielenie informacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony. Powyższe z uwagi na fakt, iż ZOZ reprezentuje swoich członków, ale także pracowników niezrzeszonych, na których obronę praw wyraziła zgodę. ZOZ w terminie 5 dni odpowiada na powyższe. W przypadku nieudzielenia informacji pracodawca jest zwolniony ze współdziałania z organizacją.

art. 30 ust. 2-3 u.z.z.

2. Osoba wykonująca pracę zarobkową niezrzeszona w związku zawodowym ma prawo do obrony swoich praw na zasadach dotyczących osób wykonujących pracę zarobkową będących członkami związku, jeżeli wybrana przez nią zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na obronę jej praw.

3. W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę w rozumieniu
art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy do współdziałania z zakładową organizacją związkową, przed podjęciem działania, pracodawca w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, jest obowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracowniku korzystającym z jej obrony, zgodnie z ust. 1 i 2. Nieudzielenie tej informacji w terminie 5 dni od dnia otrzymania przez zakładową organizację związkową wniosku zwalnia pracodawcę w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy z obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tego pracownika.

Podkreślenia wymaga, iż współdziałanie z ZOZ ma charakter konsultacyjny. Po jego przeprowadzeniu pracodawca decyduje, czy wypowiedzieć umowę o pracę, biorąc pod uwagę stanowisko organizacji związkowej, ale nie jest ono dla niego wiążące (zob. K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 38.). Co oczywiste takie stanowisko może brać pod uwagę Sąd Pracy, oceniając zasadność wypowiedzenia.

3. Okres wypowiedzenia

Okresy wypowiedzenia zostały określone w art. 36 §1 k.p. i są uzależnione od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, tj.:

art. 36 §1 k.p.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;

2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;

3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Należy pamiętać, że decydujące znaczenia ma okres zatrudnienia u danego pracodawcy, a nie czas trwania wypowiadanej umowy o pracę.

4. Podsumowanie

Podsumowując powyższe, w przypadku decyzji o rozwiązaniu umowy z pracownikiem zatrudnionym na umowę o pracę na czas określony należy przyjąć następującą kolejność działań:

1. Zweryfikowanie czy pracownik jest członkiem ZOZ;

2. W przypadku, gdy nie jest członkiem ZOZ, złożenie wniosku do ZOZ o informację o tym czy pracownik podlega ochronie (termin 5 dni na odpowiedź);

Opcja a.

3a. W przypadku gdy pracownik nie jest członkiem ZOZ i nie podlega ochronie, pracodawca może wypowiedzieć umowę bez konsultacji z ZOZ.

4a. Doręczenie pracownikowi wypowiedzenia Umowy.

Opcja b.

3b. W przypadku gdy pracownik jest członkiem ZOZ bądź znajduje się na liście pracowników chronionych, pracodawca musi zawiadomić ZOZ o zamiarze wypowiedzenia umowy (termin 5 dni na odpowiedź),

4b. Po uzyskaniu stanowiska ZOZ, bądź jego braku, pracodawca podejmuje decyzje o wypowiedzeniu.

5b. Doręczenie pracownikowi wypowiedzenia umowy.