Umorzenie postępowania a bieg przedawnienia
Czy w przypadku umorzenia postępowania sądowego termin przedawnienia biegnie od nowa ? Czy też może jest liczony od pierwotnego terminu ?
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 182 §2 k.p.c., zgodnie z którym umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.
W tym miejscu należy skierować nasze kroki do art. 123 k.c. określającego sytuacje, w których dochodzi do przerwania biegu przedawnienia. Po myśli tego powyższego przepisu, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.
Podkreślenia wymaga, iż art. 182 k.p.c. rozróżnia skutki umorzenia postępowania zależnie od tego, czy nastąpiło w pierwszej instancji, czy przed sądem wyższej instancji. Umorzenie postępowania w pierwszej instancji na podstawie art. 182 k.p.c. powoduje uchylenie wszelkich skutków materialnoprawnych i procesowych, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. W związku z powyższym, po spełnieniu warunków określonych w art. 182 § 2 KPC, umorzenie postępowania powoduje, że skutek w postaci przerwy biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 KC zostaje uchylony (post. SN z 19.7.2012 r., II CSK 691/11, Legalis).
Podobnie orzekł Sąd Najwyższy w wyr. SN z 9.12.2011 r., II PK 63/11, stwierdzając, że umorzenie przez sąd postępowania w związku z utratą przez stronę zdolności sądowej (utratą jej bytu prawnego) i stwierdzeniem braku następcy prawnego sprawia, że pozew, który zainicjował umorzone postępowanie, nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (art. 182 § 2 KPC), w tym także skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia (art. 295 § 1 pkt 1 KP). Do umorzenia postępowania z powodu utraty przez stronę zdolności sądowej i stwierdzenia braku jej następcy prawnego powinno stosować się art. 182 § 2 KPC również wtedy, gdy do umorzenia postępowania doszło bez wcześniejszego jego zawieszenia.
Ponadto, na marginesie należy wskazać, iż także umorzenie postępowania zawieszonego w sądzie pierwszej instancji w sprawie o wydanie nieruchomości powoduje także zniweczenie skutków przerwy biegu zasiedzenia tej nieruchomości, spowodowanej wniesieniem pozwu (post. SN z 4.9.2008 r., IV CSK 213/08).
W odniesieniu do umorzenia zawieszonego postępowania, zaznaczyć należy, iż jeżeli brak uniemożliwiający nadanie sprawie dalszego biegu ujawni się na późniejszym etapie sąd może zawiesić postępowanie – art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.
W takim przypadku, zgodnie z art. 182 § 2 k.p.c. umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa do ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. W tej sytuacji również nie dochodzi do skutecznego przerwania biegu przedawnienia.
Podsumowując należy wskazać, iż ustawodawca przyjął, iż czynność procesowa dokonana wadliwie, a w szczególności pozew, któremu nie można nadać dalszego biegu ostatecznie nie wywołuje skutków, jakie ustawa łączy z jego wniesieniem, w tym również nie przerywa biegu przedawnienia.
Autor:
Radca prawny, Partner
Treść niniejszego wpisu nie stanowi opinii lub informacji prawnej i nie może być podstawą do podejmowania decyzji z zakresu prawa czy obrotu gospodarczego. Zmienność prawa, kierunków orzecznictwa, czy też poglądów doktryny kształtujących się na ich gruncie powoduje, iż treść wpisu może wymagać modyfikacji lub uzupełnienia. Co więcej treść wpisu nie uwzględnia okoliczności i stanu faktycznego danej sprawy, które są decydujące dla zajęcia stanowiska w konkretnej sprawie i sformułowania wiążącej opinii prawnej.
