Czy można kupować sprzęt medyczny z pominięciem przepisów o zamówieniach publicznych ?

Do tej pory kwestia ta była uregulowana w art. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r., o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374) (dalej: specustawa). Wskazana regulacja miała obowiązywać przez 180 dni z możliwością przedłużenia, ale utraciła moc z dniem 5 września 2020 r. .

Przedmiotowy artykuł stanowił, że do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania Covid-19 nie stosuje się ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r., prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1843) jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

Wskazana regulacja prawna utraciła moc z dniem 5 września 2020 r. .

Zgodnie z Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 16 października 2020 r., (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842) w art. 25 wprowadzono zmianę w odniesieniu do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r., o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1945 oraz z 2020 r., poz. 284 i 322) (dalej: ustawa) wprowadzając następujące zmiany tj. min. art. 46c ustawy, który stanowi, że do zamówień na usługi, dostawy lub roboty budowlane udzielanych w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem epidemii na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych

Nadal na terenie RP obowiązuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii z dnia 20 marca 2020 r., (Dz. U. z 2020 r., poz. 491)

Podsumowując art. 6 ust. 1 specustawy dotyczył zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania Covid-19, podczas gdy przepis art. 46c ustawy odnosi się do usług, dostaw lub robót budowlanych udzielanych w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem epidemii na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii. W związku z powyższym art. 46c ustawy ma szersze zastosowanie niż poprzednia regulacja, gdyż odnosi się do każdej epidemii nie tylko do Covid-19. Niemniej jednak aby można było zastosować regulację z art. 46c ustawy konieczne jest min. występowanie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Obecnie nadal obowiązuje na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stan epidemii.

W konsekwencji możliwe jest zastosowanie art. 46c ustawy do zakupu sprzętu i aparatury medycznej do celów walki z Covid-19 pod warunkiem występowania wskazanych tam przesłanek.

Co do wskazania ewentualnie innej podstawy prawnej należy stwierdzić, że 3 listopada 2020 r., została podpisana przez Prezydenta RP ustawa z dnia 28 października 2020 r., o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem Covid-19. Wskazana ustawa w art. 6a „przywraca” wyłączenie stosowania ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r., – Prawo zamówień publicznych do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania Covid-19, jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Wskazany artykuł brzmi podobnie jak poprzednia regulacja, istotna zmiana dotyczy zamieszczania ogłoszenia o udzieleniu takiego zamówienia. Nowa regulacja przewiduje, że zamawiający w terminie 7 dni od dnia udzielenia zamówienia będzie obowiązany zamieścić to ogłoszenie w Biuletynie Zamówień Publicznych.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 z 28-10-2020 Dz.U.2020.2112 została opublikowana w Dzienniku Ustaw 28 października 2020 r. . Wprowadziła art. 6a w następującym brzmieniu:

1. Do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 oraz z 2020 r. poz. 1086), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

2. Zamawiający, w terminie 7 dni od dnia udzielenia zamówienia, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o udzieleniu tego zamówienia, w której podaje:

1) nazwę (firmę) i adres siedziby zamawiającego;

2) datę i miejsce zawarcia umowy lub informację o zawarciu umowy drogą elektroniczną;

3) opis przedmiotu umowy, z wyszczególnieniem odpowiednio ilości rzeczy lub innych dóbr oraz zakresu usług;

4) cenę albo cenę maksymalną, jeżeli cena nie jest znana w chwili zamieszczenia ogłoszenia;

5) wskazanie okoliczności faktycznych uzasadniających udzielenie zamówienia bez zastosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych;

6) nazwę (firmę) podmiotu albo imię i nazwisko osoby, z którymi została zawarta umowa.

Autor:

Anna Morylewska

Prawnik

Treść niniejszego wpisu nie stanowi opinii lub informacji prawnej i nie może być podstawą do podejmowania decyzji z zakresu prawa czy obrotu gospodarczego. Zmienność prawa, kierunków orzecznictwa, czy też poglądów doktryny kształtujących się na ich gruncie powoduje, iż treść wpisu może wymagać modyfikacji lub uzupełnienia. Co więcej treść wpisu nie uwzględnia okoliczności i stanu faktycznego danej sprawy, które są decydujące dla zajęcia stanowiska w konkretnej sprawie i sformułowania wiążącej opinii prawnej

COVID-19 a zmiana umowy zawartej w trybie zamówień publicznych

W aktualnej sytuacji związanej z wystąpieniem COVID-19 bardzo często pojawia się kwestia możliwości zmiany umowy zawartej w trybie zamówienia publicznego właśnie z uwagi na sytuację epidemiologiczną i wszelkie konsekwencje z tym związane.

Kwestia ta została uregulowana w Ustawie z dnia 2 marca 2020 r., o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. (Dz.U. z 2020 r. poz. 374).

Zgodnie z art. 15 r ust.1 ustawy: Strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1843), niezwłocznie, wzajemnie informują się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić.

W związku z powyższym strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, niezwłocznie, wzajemnie informują się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić. W konsekwencji zarówno zamawiający jak i wykonawca umowy może zgłosić wystąpienie powyższych okoliczności wskazując ich wpływ na wykonanie umowy. Do przedmiotowej informacji dołącza się oświadczenia, dokumenty oraz inne informacje.

Każda ze stron umowy może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy. Będzie to szczególnie istotne, gdy określona informacja będzie stanowiła podstawę zmiany umowy. Wezwanie takie będzie również uzasadnione, w przypadku, gdy wykonawca składa wyjaśnienia, w których powołuje się na określone okoliczności, jednak w żaden sposób ich nie dokumentuje.

Zgodnie z art. 15r ust. 3 strona, która otrzyma informację, o której mowa a art. 15r ust. 1 ma obowiązek przekazania drugiej stronie umowy stanowiska, wraz z uzasadnieniem, odnośnie do wpływu wskazanych okoliczności na należyte jej wykonanie w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania.

Z kolei art. 15r ust. 4 stanowi, że zamawiający po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 wpływają na należyte wykonanie umowy, w uzgodnieniu z wykonawcą dokonuje zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 pzp, w szczególności przez zmianę terminu wykonania umowy lub jej części lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części.

Należy także zwrócić uwagę na postanowienie art. 15r ust. 6 jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia dotyczące kar umownych lub odszkodowań z tytułu odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie z powodu oznaczonych okoliczności, strona umowy, która na podstawie okoliczności przedstawionych przez drugą stronę przedstawia swoje stanowisko odnośnie do wpływu okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy, określa również wpływ tych okoliczności na zasadność ustalenia i dochodzenia tych kar lub odszkodowań lub ich wysokość. W praktyce będzie się to wiązało z obowiązkiem poinformowania wykonawcy czy przedstawione okoliczności są lub mogą być podstawą do zwolnienia go z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Jeżeli zamawiający stwierdzi, że istnieją podstawy do stwierdzenia braku odpowiedzialności wykonawcy powinien odstąpić od ustalenia i dochodzenia przewidzianych w umowie kar lub dochodzenia odszkodowania.

Podsumowując należy stwierdzić, iż wyżej powołany przepis umożliwia żądanie przez zmiany postanowień umownych przez każdą ze stron. Zawiera on otwarty katalog sytuacji, które mogą wpływać lub wpływają na prawidłowe wykonanie umowy. Jedną z takich przesłanek są inne okoliczności, które uniemożliwiają bądź w istotnym stopniu ograniczają możliwość wykonania umowy. Jak wynika z brzmienia art. 15 r ust. 3 strona, która otrzymała powyższą informację o wpływie Covid-19 na wykonanie przedmiotowej umowy ma obowiązek przekazania drugiej stronie stanowiska wraz z uzasadnieniem w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania. Zamawiający po stwierdzeniu, że okoliczności związane
z wystąpieniem Covid-19 wpływają na należyte wykonanie umowy w uzgodnieniu z wykonawcą dokonuje zmiany umowy w sposób o którym mowa w art. 15r ust. 4 w szczególności poprzez zmianę terminu wykonania umowy lub jej części.

Nowelizacja ustawy o COVID-19 wprowadza zmiany dotyczące kwestii realizacji umów, uwzględniające specyfikę sytuacji społeczno-gospodarczej wywołanej COVID-19, w tym przede wszystkim konieczność podjęcia szybkich i efektywnych działań. Po spełnieniu określonych w tej ustawie przesłanek, możliwe są w szczególności:

-zmiany terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowego zawieszenie wykonywania umowy lub jej części;

-zmiany sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych;

-zmiany zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy.

Ponadto należy wskazać, iż ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 wprowadzono zmianę art. 15r ust. 4 oraz dodano art. 15r ust. 4a.

W konsekwencji, stwierdzenie przez Zamawiającego, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 wpływają na należyte wykonanie umowy, oznacza, że Zamawiający, w uzgodnieniu z wykonawcą, dokonuje zmiany umowy. Natomiast w art. 15r ust. 4a wskazano, iż w przypadku stwierdzenia, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć na należyte wykonanie umowy, Zamawiający, w uzgodnieniu z wykonawcą, może dokonać zmiany umowy. W związku z tym, w przypadku stwierdzenia wpływu okoliczności związanych w wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy, Zamawiający zobligowany jest do dokonania zmiany umowy zawartej z Wykonawcą, natomiast stwierdzenie jedynie możliwości wpływu na należyte wykonanie umowy, uprawnia jedynie strony umowy do jej zmiany. Wprowadzone nowe brzmienie art. 15r ust. 4 i dodanie art. 15r ust. 4a stanowi znaczącą zmianę w stosunku do poprzedniego stanu prawnego tworząc w jednym przypadku obowiązek zmiany umowy, a w drugim jedynie uprawnienie, z którego strony mogą skorzystać.

Anna Morylewska

Prawnik

Tag: tarcza antykryzysowa